Beleggen in een verkiezingsjaar

De focus van vele beleggers ligt momenteel op bedrijfscijfers. Zo zijn er in januari flinke koersfluctuaties geweest op de dag van publiceren van de cijfers, zoals bij chipmachinebouwer ASML met een koersstijging van 9,70%, luxeconglomeraat LVMH met 12,80% en Social Media Bedrijf Meta (voorheen Facebook) zelfs met 20,32%. Maar diverse bedrijven zagen ook hun koers fors dalen na het publiceren van de cijfers, zoals Alphabet (voorheen Google) met -7,35% en Tesla met -12,13%. Andere belangrijke onderwerpen om in de gaten te houden dit jaar zijn onder andere de inflatieontwikkelingen, de beleidsrentes van de Centrale Banken, (groei)vertraging van economieën wereldwijd en tot slot verkiezingen. In dit artikel wordt de nadruk gelegd op het laatste onderwerp, met de vraag wat voor impact verkiezingen hebben op de financiële markten.

Wereldbevolking naar de stembus

De verkiezingen in de Verenigde Staten krijgen normaal gesproken de meeste aandacht, aangezien deze in principe ook de grootste gevolgen kunnen hebben. Maar dit zijn zeker niet de enige verkiezingen die in 2024 gaan plaatsvinden. In maar liefst 40 landen worden dit jaar de landelijke verkiezingen gehouden en dat is goed voor 42% van het mondiale bruto binnenlands product (BBP). Daaronder vallen landen met zeer hoge inwoners aantallen zoals de Verenigde Staten, India, Mexico, Indonesië en Pakistan.

In het kader van maatschappelijke polarisatie, afnemend vertrouwen in de politiek en geopolitieke spanningen wereldwijd wint populistisch beleid aan terrein. Politici met deze invalshoek zijn vaak minder scherp op hun begrotingsdiscipline, met als gevolg dat overheden opzoek gaan naar financiering op de kapitaalmarkten. Dit terwijl de schulden wereldwijd in de afgelopen jaren alsmaar gegroeid zijn. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) is verantwoordelijk voor het publiceren van cijfers over de staatsschulden wereldwijd. Onderstaand zijn er een aantal uitgelicht om u een beeld te geven over de verschillen in de staatsschulden, uitgedrukt als percentage over het Bruto Binnenlands Product (BBP) per eind 2023:

Financieel (on)haalbare plannen

Terwijl landen over het algemeen al een grote schuldenlast met zich meedragen, kan dit mogelijk na winst van een populistische politicus verder negatief ontwikkelen. Om maatschappelijke onrust tegen te gaan kunnen overheden plannen maken voor subsidieregelingen, uitkeringen/pensioenen te verhogen of belastingen verlagen. Als dergelijke plannen financieel onhaalbaar blijken te zijn, kunnen de gevolgen groot zijn. Dat heeft Liz Truss ook ondervonden gedurende haar periode van 45 dagen als premier van het Verenigd Koninkrijk. Beleggers hadden geen vertrouwen in haar plannen, aangezien zij zich zorgen maakten over het feit dat de plannen gefinancierd moesten worden met het aangaan van nieuwe schulden. Rentes op staatsobligaties schoten daaropvolgend hard omhoog en de Britse pensioensector kwam vervolgens in acute problemen. De plannen werden teruggedraaid en Liz Truss voelde zich genoodzaakt om op te stappen, waarmee zij de geschiedenisboeken ingaat als kortst zittende Britse premier ooit.

Donald Trump heeft, indien hij voor een tweede periode als president wordt gekozen, al aangekondigd belastingen te willen verlagen en importheffingen te verhogen naar 10%. Beide maatregelen kunnen bijdragen aan een hogere inflatie. Economen van het Institute for the World Economy (IFW), een onafhankelijk economisch onderzoeksinstituut, hebben in 2021 zelfs becijferd dat economieën gemiddeld één procentpunt per jaar achterblijven vanaf het moment dat een populist aan de macht kwam.

Invloed op de beurs

Veelvuldig wordt de vraag gesteld in hoeverre de uitkomst van verkiezingen invloed gaat hebben op de beurs. Voorafgaand aan het presidentschap van Trump in 2016 haalde de New York Times een quote van MIT-econoom Simon Johnson aan: “Het presidentschap van Trump zal de aandelenmarkt waarschijnlijk doen crashen en de wereld in een recessie storten”. Gedurende zijn presidentschap behaalde de S&P 500 echter een gemiddeld jaarlijks rendement van zo’n 13%. Trump voorspelde overigens zelf ook dat de markten zouden crashen indien Joe Biden in 2020 in het Witte Huis zou komen, ook dit bleek uiteindelijk niet het geval.

Historische gegevens laten zien dat de gemiddelde rendementen van de S&P 500 gedurende een verkiezingsjaar en jaren zonder verkiezingen geen grote afwijkingen laten zien. Onderstaande grafiek van JPMorgan laat de gemiddelde jaarlijkse rendementen zien van de S&P 500 gemeten vanaf 1928. In een verkiezingsjaar bedroeg het gemiddelde rendement 7,5%, tegenover 8% in jaren zonder verkiezingen.

Daarentegen bleken verkiezingsjaren wel beweeglijker te zijn dan de andere jaren en dat was vaak vooral in de aanloop naar de verkiezingsdag. Een gemiddeld verkiezingsjaar had sinds 1980 een intra-year drawdown (grootste daling in één jaar) van 17%, terwijl dit bij andere jaren 13% bedroeg. Beweeglijkheid/volatiliteit is vaak een kenmerk dat optreed indien beleggers worden geconfronteerd met onzekerheid. Na de verkiezingsuitslag ebt dit gevoel vaak weg omdat de resultaten beleggers al een richting geven.

Concluderend kan men stellen dat zeker belangrijk is om de verkiezingen dit jaar in de gaten te houden. De uitkomsten van verkiezingen kunnen invloed hebben op beleidskeuzes van de nieuw gekozen volksvertegenwoordigers, die op hun beurt weer gevolgen hebben voor onder andere de begroting, staatsschuld en inflatieontwikkelingen. Op de korte termijn kunnen vooral verrassende verkiezingsuitslagen voor koersfluctuaties zorgen, maar het blijft belangrijk om de lange termijn beleggingsdoelstellingen in het achterhoofd te houden. Beleggingen reageren uiteindelijk veel sterker op bijvoorbeeld een groeiende economie en sterke bedrijfscijfers.