Foto outlook

Outlook 2023: Op zoek naar een nieuwe balans

vrijdag 13 januari 2023

Door: Leendert-Jan Visser en Chris van der Woel

Naast het terugblikken op het afgelopen beursjaar, worden in deze periode ook vele Outlooks betreffende 2023 gepubliceerd. Welke gebeurtenissen en/of onderwerpen gaan dit jaar de financiële markt bepalen? En welke positionering van de beleggingen is daarbij het meest toepasselijk?

Het beleid van de centrale banken

Eén van de meest ingrijpende gebeurtenissen van het vorige jaar was het beleid van de centrale banken en dan specifiek het tempo van de renteverhogingen. Deze renteverhogingen zijn historisch gezien uitzonderlijk, wat ook behoorlijke impact heeft gehad op de financiële markten. De vraag is nu hoe ver de centrale banken de beleidsrente gaan verhogen, om de inflatie te bestrijden. De algemene verwachting is dat er in het eerste half jaar van 2023 nog enkele renteverhogingen doorgevoerd gaat worden, alvorens de beleidsrente zal pieken. Voor de Fed zal dit bij de bandbreedte van 5% tot 5,25% zijn, waarbij de piek voor de ECB vermoedelijk op 2,5% ligt.

Bron: FRB, Bloomberg Finance LP, de snelheid en hoogte van renteverhogingen van de Fed
Bron: FRB, Bloomberg Finance LP, de snelheid en hoogte van renteverhogingen van de Fed

Opvallend is dat de Centrale Bankiers een redelijk ‘harde toon’ aanslaan als het gaat om het monetaire beleid voor de komende maanden. Volgens Lagarde van de ECB staan ons de komende tijd nog meerdere renteverhogingen te wachten. En Klaas Knot was wel heel concreet met zijn uitspraak dat de huidige rentestand ongeveer de helft is van wat we verwachten mogen. Ook de uitspraken van Centrale Bankiers dat ze zich onafhankelijk weten, en derhalve een eigen monetaire koers zullen varen, lijken stellig van inhoud.

De FED deed er recent nog een schepje bovenop door aan te geven dat de markten dit jaar niet hoeven te rekenen op een renteverlaging. Maar dat laatste hebben we meer gehoord en niet zelden veranderde de Centrale Bankiers in zeer korte tijd hun beleid omdat economische data verslechterden en/of de stress in de financiële markten begon toe te nemen.

De consensus gedachte onder banken en analisten is een stuk milder. Dat wil zeggen dat de meeste van hen verwachten dat de huidige rentecyclus op zijn einde loopt en dat er hooguit nog enkele renteverhogingen te verwachten zijn. Ze refereren hierbij aan verschillende actuele economische data, zoals leading indicators als de ISM en PMI, de inverse rentestructuur, de afkoelende arbeids- en huizenmarkt. Cijfers die op basis van de geschiedenis met een redelijke mate van zekerheid ‘voorspellen’ dat een recessie aanstaande is.

Of en hoeveel de beleidsrentes verhoogd gaan worden, hangt onder andere af van de hoogte van de inflatie en de algemene economische situatie. Inflatie is niets meer en niets minder dan de prijsstijging in vergelijking met dezelfde periode in het voorgaande jaar. Vanaf februari 2022 begon de inflatie pas echt aanzienlijk te stijgen. De huidige inflatie wordt binnenkort dus vergeleken met de erg hoge inflatie van begin 2022. Deze verbeterde vergelijkingsbasis kan van invloed zijn op de hoogte van de inflatie.

Middels de jarenlange fiscale stimulatie van de centrale banken werd getracht de economieën draaiende te houden. Bijkomend effect van deze stimulatie is dat veel bedrijven zeer goedkope financieringen konden aantrekken. Naast de centrale banken zijn ook overheden bijgesprongen middels subsidieregelingen tijdens corona en momenteel met de hoge energieprijzen. Dit zorgt er tezamen voor dat het aantal faillissementen historisch laag is.

Bron: CBS, het aantal faillissementen vanaf 2001
Bron: CBS, het aantal faillissementen vanaf 2001

Bij een economische crisis wordt snel gedacht aan faillissementen, werkloosheid en malaise. Het is natuurlijk vreselijk om een baan te verliezen en zorgen te maken over financiële zelfredzaamheid. Echter, zorgen faillissementen wel voor een ‘natuurlijk herstel’ in de economie. Bedrijven die eigenlijk niet levensvatbaar zijn stoppen met voortbestaan. Het arbeidspotentieel kan zich verplaatsen naar bedrijven die wel waarde toevoegen en economische tegenwind is ook vaak de basis van nieuwe bloeiperiodes. Dit komt doordat verouderde bedrijfsmodellen overboord gaan en dat nieuwe innovatieve producten en/of diensten het licht zien.

Geopolitiek

Geopolitieke ontwikkelingen zijn eigenlijk een onderwerp dat veel beleggers liever weren. Het blijft altijd lastig om te voorspellen wat er op dit toneel daadwerkelijk gebeurt. Wie had namelijk kunnen bedenken dat Rusland daadwerkelijk Oekraïne zou binnenvallen? Flinke koersdalingen waren te zien in de eerste dagen, waarna uiteindelijk ander nieuws de financiële markten weer ging beheersen. Verbetering in deze situatie kan echter wel zorgen voor opluchting bij beleggers en dus ook op de beurzen.

Ook in 2023 is het belangrijk om te kijken naar de acties van de grootmacht China. Het zero-covid beleid is lang als heilig verklaard, maar in de meest recente periode zijn hier toch kleerscheuren in gekomen. China stelt het land steeds verder open en laat de maatregelen wat losser. Dit kan ervoor zorgen dat de economie extra gestimuleerd wordt. De soepelere houding tegenover de eigen grote technologiebedrijven en de begrootte investeringen in onder andere de energietransitie kunnen nog een extra aanjager zijn.

Dergelijke geopolitieke ontwikkelingen zetten een rem op de jarenlange trend van globalisering, wat mede de reden was voor steeds goedkopere producten en lage inflatie. Steeds meer landen willen onafhankelijk kunnen opereren en gaan weer dichterbij huis fabrieken bouwen (vooral terug te zien bij semiconductors). Begrippen als reshoring en protectionisme zijn hierbij toepasselijk en het is de vraag welke gevolgen dit gaat hebben voor de vrije wereldhandel.

Investeringen voor de energietransitie

Dergelijke ontwikkelingen zijn ook het huidige jaar belangrijk om in de gaten te houden. Het duurt nog jaren voordat de wereldwijde verandering van fossiele energie naar hernieuwbare energie volledig voltooid is. Hiervoor zijn ook buitengewoon grote investeringen benodigd. De onderstaande grafiek laat de duizelingwekkende bedragen aan investeringen zien in 2030 om de doelstelling van net-zero in 2050 te behalen. Later in dit artikel wordt beschreven hoe wij op dit onderwerp inspelen met onze beleggingen.

Bron: JPMorgan, wereldwijde investeringen benodigd voor het behalen van de net-zero doelstellingen in 2023.
Bron: JPMorgan, wereldwijde investeringen benodigd voor het behalen van de net-zero doelstellingen in 2023.

De beleggingscategorieën

‘Schuilen’ was vorig jaar niet mogelijk want over de gehele linie lagen de koersen van de verschillende beleggingscategorieën onder druk, hoofdzakelijk als gevolg van het verkrappende rentebeleid van de Centrale Banken. Hoe nu verder na zo’n historisch slecht 2022? Welke beleggingscategorie geniet de voorkeur?

Obligaties

Jarenlang waren de rendementen voor obligaties niet zo aantrekkelijk als nu het geval is en de risico’s van verdere koersdalingen als gevolg van meerdere renteverhogingen lijken beperkt. De risico-rendement verhouding oogt aantrekkelijk, zeker omdat de markten momenteel een paar extra renteverhogingen al in prijzen. Tussen de regels door zijn er wel wat nuanceringen waar te nemen in dit positieve obligatie advies. Zo geven meerdere partijen aan dat het voor High Yield obligaties nog te vroeg is. Enerzijds omdat het aantal bedrijven dat in gebreke zal blijven door een recessie zal toenemen. Hierdoor zal het risico van wanbetalingen toenemen. Anderzijds worden de risico opslagen voor High Yield obligaties nog niet aantrekkelijk genoeg gevonden om nu al in deze categorie te investeren.

De meeste koopaanbevelingen gelden voor Investment Grade obligaties van solide bedrijven die een mogelijke economische neergang prima kunnen weerstaan. Als het gaat om de looptijd van de obligaties valt op dat kortlopende obligaties voorlopig de voorkeur krijgen boven langlopende obligaties. Overigens wordt hierbij wel opgemerkt dat de looptijd van het obligatiegedeelte van de beleggingsportefeuille verhoogd kan gaan worden zodra Centrale Bankiers aangeven ‘klaar’ te zijn met hun renteverhogingen dan wel renteverlagingen overwegen.

Aandelen

Over het algemeen wordt voor aandelen een beter jaar verwacht dan 2022 uiteindelijk is geworden. Het argument is, net als bij obligaties het geval is, de draai die Centrale Bankiers zullen gaan maken. Maar, deze positieve blik kent wel wat mitsen en maren. En de verdeeldheid onder analisten en banken is zeker aanwezig.

De voorstanders van aandelen wijzen bijvoorbeeld op de relatief lagere waarderingen, de sterke arbeidsmarkt die de koopkracht van consumenten ondersteunt, de Corona versoepelingen in China, de daling van de inflatie die het vertrouwen van consumenten en bedrijven zal ondersteunen en de aanwezigheid van de nodige financiële reserves bij de consument. Factoren die een duidelijke verbetering tonen ten opzichte van vorig jaar.

De sceptici wijzen echter op de aanstaande recessie en de te hoge winstverwachtingen van analisten. Maar ook het risico dat Centrale Bankiers achter de rentecurve aanlopen en te lang doorgaan met het verhogen van de rente, dan wel te lang wachten met het weer verlagen van de rente. Ook de eerste signalen dat de arbeidsmarkt en de huizenmarkt beginnen af te koelen kunnen tekenen zijn dat deze belangrijke economische indicatoren begonnen zijn aan een periode van verdere afkoeling. Dus is de mening van deze groep beleggers dat er niet eerder in aandelen geïnvesteerd moet worden dan het moment dat de eerste renteverlaging een feit is dan wel na een verdere correctie van de aandelenkoersen waarna de waarderingen weer relatief aantrekkelijk zijn geworden.

Bron: JPMorgan, Wereldwijde output van de economie (zowel producten als diensten), waarbij een cijfer onder de 50 punten nagenoeg altijd resulteert in een krimp van de economie.
Bron: JPMorgan, Wereldwijde output van de economie (zowel producten als diensten), waarbij een cijfer onder de 50 punten nagenoeg altijd resulteert in een krimp van de economie.

Als we kijken naar de stijl van beleggen in aandelen dan is er een voorkeur voor meer waarde gedreven aandelen van bedrijven met een stabiele en consequente winstuitkering. Binnen de groep van groeiaandelen gaat de voorkeur duidelijk uit naar kwaliteit. Dat wil zeggen bedrijven die een bewezen bedrijfsmodel hebben waarbij de continuïteit gewaarborgd is, bovengemiddelde groeikansen bieden, een solide balans vertonen en een positieve vrije kasstroom realiseren. Concreet; kopen van afgewaardeerde aandelen als ASML, Apple, Alphabet en andere. Maar ‘wegblijven’ van aandelen die de afgelopen jaren gefloreerd hebben dankzij de lage rente en die nog moeten bewijzen dat ze bestaansrecht hebben en in staat zijn een positieve kasstroom te realiseren. Voorbeelden hiervan zijn bedrijven uit sub sectoren zoals maaltijdbezorging en cryptocurrency.

Gelet op de regio’s krijgt ook dit jaar Europa de voorkeur boven US. Dat heeft veel te maken met de waardering en het type bedrijven dat in beide regio’s actief is. Door de oorlog in Oekraïne en de energiecrises die hierop volgde, zijn de waarderingen van Europese bedrijven harder gedaald dan die in US. Ook de overweging van cyclische bedrijven in Europa weegt mee bij dit advies. Door meerdere partijen worden aandelen uit de Opkomende Economieën als zeer aantrekkelijk gezien (waardering technisch).

Chinese aandelen worden specifiek genoemd als kanshebber voor 2023. Enerzijds is de waardering van Chinese aandelen door de forse koerscorrectie in 2021 en 2022 aantrekkelijk en anderzijds worden de Corona maatregelen versoepeld en staat China aan de vooravond van een periode van forse economische stimuleringsmaatregelen.

Bron: JPMorgan, koerswinst verhoudingen van onder andere Amerika, Europa en Japan.
Bron: JPMorgan, koerswinst verhoudingen van onder andere Amerika, Europa en Japan.

Naast de genoemde belangrijkste beleggingscategorieën valt op dat menig analist en adviseur attendeert op de kansen van directe en tastbare investeringen. Mede met het oog op de verwachting dat de inflatie de komende jaren structureel hoger zal blijven. Zaken die hierbij genoemd worden zijn beleggingen in directe infrastructurele projecten, investeringen in direct vastgoed en beleggingen in grondstoffen. In het laatste geval wordt vooral gememoreerd aan edelmetalen en speciale metalen gelinkt aan de energietransitie.

Invulling portefeuille Comfort

Wij starten het jaar 2023 met een neutrale visie op aandelen. De invulling hiervan is een deel in een wereldwijde tracker om de markt grotendeels te volgen en specifieke keuzes op onder andere biotechnologie, FinTech, small caps en grondstoffen.

Onze weging naar obligaties hebben wij eind vorig jaar verhoogd en de kans is aanzienlijk dat wij in de komende periode onze weging van onderwogen terug te brengen naar neutraal. De categorie die onze voorkeur geniet is Investment Grade obligaties, waarbij we fondsen hebben opgenomen zoals Robeco Financial Insitutions Bonds, Rothschild Euro Credit en het Actiam Impact Financial Inclusion Fonds.

Met onze neutrale visie op beursgenoteerd vastgoed behouden wij onze positie in het Robeco Sustainable Property Equities fonds. Dit fonds richt zich voornamelijk op logistieke centra en datacenters.

Voor de categorie Alternatieve Beleggingen hebben wij fondsen opgenomen met een Arbitrage strategie, die als doelstelling hebben om zowel in opgaande als in neergaande markten rendement te kunnen behalen.

Bekijk meer actualiteiten

Volg nu de laatste ontwikkelingen op de financiële markten, door u in te schrijven voor onze nieuwsbrief.

Comfort Vermogensbeheer heeft een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten (AFM), valt onder toezicht van De Nederlandsche Bank en is aangesloten bij de Beleggerscompensatieregeling (BCR), het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (KiFiD) en Dutch Securities Institute (DSI).

RISICO'S VAN BELEGGEN: Beleggen brengt risico's met zich mee, u kunt (een deel van) uw inleg verliezen. De waarde van uw beleggingen is mede afhankelijk van de ontwikkelingen op de financiële markten. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Voordat u gaat beleggen is het belangrijk dat u zich door ons laat informeren over de kenmerken en risico's van beleggen.