Speciale aandacht voor obligaties

Tijdens gesprekken met (potentiële) klanten gaat vaak de aandacht grotendeels uit naar het gedeelte van de portefeuille dat is belegd in aandelen. Gezien de lage rente en dito opbrengsten in de jaren voor 2022 is dat niet zo heel vreemd. Nu de rente flink is gestegen, komen ook de obligaties weer meer ter sprake en niet ten onrechte. Een vraag die dan vaak opdoemt is of de rente de top al heeft bereikt of dat er nog hogere rentes verwacht worden.

Rentebeleid centrale banken

Op donderdag 26 oktober laste de Europese Centrale Bank (ECB) bij monde van voorzitter Lagarde een beleidsrentepauze in. Dat is vooral relevant voor de rente op korte termijn en specifiek voor kort lopende staatsleningen. Tenslotte wordt de korte rente bepaald door de Centrale banken en de lange rente door de financiële markten.

De ECB gaat wel door met het opkopen van staatsobligaties met het geld dat vrijkomt uit aflopende leningen, waardoor die liquiditeiten in het systeem blijven. Dat is met name goed nieuws voor Italië, aangezien het land inmiddels weer meer dan 2% opslag betaalt boven op de Duitse rente op staatsobligaties. Aangezien Italië een flinke schuldenlast met zich meetorst, geeft een dalende rente onmiddellijk wat lucht. Het ankerpunt van de Europese obligaties is de 10-jarige Duitse rente en die is na het bereiken van een (voorlopig?) hoogtepunt van bijna 3% teruggezakt naar momenteel ongeveer 2,65%.

Ook de Amerikaanse centrale bank (de FED) heeft onlangs de rente gelijk gehouden. Overigens is de toelichting die voorzitter Powell daarbij geeft en de toonzetting daarvan belangrijker dan de rentestap zelf. Daarover later meer.

Verloop rente

De obligatierendementen hebben de afgelopen weken een achtbaanrit gemaakt, waarbij het rendement op 10-jaars Treasuries (Amerikaanse staatsobligaties) voor het eerst sinds 2007 de 5% bereikte. Hoewel deze volatiliteit echo's kan hebben van 2022, zijn er belangrijke verschillen in de drijfveren achter de bewegingen van dit jaar. Terwijl de uitverkoop in 2022 werd gedreven door inflatievrees, is de recentere stijging waarschijnlijk het gevolg van sterker dan verwachte Amerikaanse economische cijfers die de markten dwingen het renteniveau dat nodig is om de bedrijvigheid af te koelen, opnieuw te evalueren. Waarschijnlijk zullen de scheuren in de groeivooruitzichten de komende maanden duidelijker worden, wat de obligatiemarkt stabieler zou kunnen maken. Als deze economische vertraging zich voordoet, kunnen obligaties als een nuttige diversificatie in portefeuilles fungeren om zich in te dekken tegen deflatoire recessierisico's.

Sterke economische cijfers hebben de obligatierente naar het hoogste punt in 16 jaar gestuwd. De rentestijging heeft lenen voor consumenten en bedrijven fors duurder gemaakt. De 30-jarige hypotheekrente nadert de 8% en de gemiddelde rente op een nieuwe creditcard is bijna 25%. Dit zal in toenemende mate de economische activiteit beperken en de druk op de inflatie doen afnemen.

Sinds de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober en de oplopende spanningen in het Midden-Oosten is de olieprijs ook weer gestegen. Die was in de week voor 7 oktober nog fors gedaald. Omdat beleggers bang zijn dat de stijging van de olieprijs de inflatie zal aanwakkeren, stegen de obligatierentes weer. De olieprijs en Amerikaanse tienjaarsrente zijn ook flink opgelopen, maar ook erg volatiel:

Verwachtingen rente

Macro-economische gegevens die onlangs zijn gepubliceerd geven een gemengd beeld. Het groeitempo van de economie in de VS is in het derde kwartaal op peil gebleven met 4,9% jaar op jaar. Dit wordt vooral gedragen door consumentenuitgaven, terwijl de kerninflatie iets lager uitkomt op 2,4%. Inclusief voedsel en energie was dat 2,9%. Het verder terugbrengen van de inflatie zou niet meer hoven te gebeuren door verdere renteverhogingen, maar door de rente langer hoog te houden.

Zoals eerder opgemerkt is de toelichting die de voorzitter van een centrale bank geeft en de toonzetting daarvan vaak belangrijker dan de rentestap zelf. Ook de toespraken en deelnames van beleidsbepalers aan diverse fora worden nauwlettend gevolgd. Op die manier trachten ze de rente op de financiële markten met woorden te beïnvloeden en te sturen. Na het rentebesluit vorige week in de VS daalde de 10 jarige rente van circa 5% naar ongeveer 4,5%. Diverse beleidsbepalers lieten onmiddellijk van zich horen, omdat ze dat te voortvarend achten en praatten de rente weer omhoog naar ongeveer 4,65%.

Eerder dit jaar hebben wij in ons beleggingsbeleid de allocatie naar de categorie obligaties in twee stappen teruggebracht van een onderweging naar een neutrale weging. De keuze viel toen op obligaties met een kortere looptijd (1 tot 3 jaar) waardoor de gemiddelde looptijd van het gehele obligatiedeel met circa 5 jaar korter is dan het marktgemiddelde van circa 7 jaar. Daardoor is ook de rentegevoeligheid lager en profiteren we juist van de hogere korte rente. Gemiddeld leveren de obligaties in portefeuille inmiddels meer dan 5% rendement per jaar op.